İmam şâfiî’nin “İhtilâfu Mâlik ve’ş-Şâfiî adlı eseri çerçevesinde İmam Mâlik eleştirisi

Anahtar Kelimeler : Şâfiî, Mâlik, Haber-i Vâhid, Sünnet, Amel, Sahâbî KavliÖzetİmam Şâfiî’nin “İhtilâfu Mâlik ve’ş-Şâfiî” Adlı Eseri Çerçevesindeİmam Mâlik Eleştirisiİmam Şâfiî’nin Kitâbu İhtilâfi Mâlik ve'ş-Şâfiî adlı eserinde İmam Mâlik’e yönelttiği eleştirileri inceleme konusu yaptığımız çalışmamızda bu iki imamın genel olarak hangi konularda ihtilaf ettiğini ve bu ihtilafların (asıl) sebeplerini tespit etmeye çalıştık. Aslında Mâlik’in talebelerinden biri olan ve bu eseri hocasının vefatından yaklaşık yirmi yıl sonra telif eden İmam Şâfiî’nin eleştirilerinde ne kadar haklı olduğu, neden böyle bir kitap yazmaya gerek duyduğu da cevap vermeye çalıştığımız sorular arasındadır. Şâfiî’nin eleştirilerini değerlendirmek amacıyla Mâlik’in Muvatta‘ını ve Mâlik’in görüşlerinin rivayet edildiği diğer bir kitap olan Müdevvene’yi incelediğimizde, iki imam arasındaki ihtilafın her zaman Şâfiî’nin söylediği gibi olmadığını, Şâfiî’nin Mâlik’in rivayet ve görüşlerini her zaman bir bütün olarak değerlendirmediğini gördük. Mâlik’in görüşleri kadar, Şâfiî’nin Mâlik’in görüşlerine yaptığı yorumların da eleştirilerin yönünü belirlediği sonucuna ulaştık. Bu sonuca ulaşmamızda Mâlikî literatür ve özellikle de bazı Muvatta‘ şerhleri etkili oldu. Şâfiî’nin Mâlik’i eleştirdiği konulardan değerlendirmeye tabi tuttuğumuz örneklerin Kitâbu İhtilâfi Mâlik ve'ş-Şâfiî’nin yanında Kur’an, sünnet, amel, haber-i vâhid, sahâbî kavli ve kıyas gibi delillerin bu iki imamın usulündeki yerinin ve birbirleriyle olan ilişkilerinin anlaşılmasına da bir nebze olsun katkıda bulunacağı kanaatindeyiz. Keywords : Shafii, Malik, sunnah, deeds, khabar-i waheed, qawl’us sahabaAbstractImam Mâlik Within The Framework Of Ikhtilafu Mâlik ve’s-Shafii by Imam Shafii: A CriticismIn this study, we focused on the criticism of Imam Malik by Imam Shafii in his book titled “Kitabu Ikhtilafi Malik wa’s Shafi”. We studied how in general these two imams differ in opinion and why. In fact, we were able to better understand Imam Shafii, who wrote the book 20 years after the death of his teacher Imam Malik, was right in many of his claims, and why he authored this book. In order to better evaluate criticisms by Imam Shafi, we investigate Muvatta and Mudawwanah –where Imam Malik wrote about his opinions-. We found that the difference in opinion is not always as Imam Shafii stated, and Imam Shafii did not fully consider all of the rivayat of Imam Malik as well as his opinions in its entirety. We found that Imam Shafii shaped his comments and criticisms based on not only the opinions of Imam Malik, but also his evaluations as a criticizer. What made us reach this conclusion were mainly Maliki literature and especially some of the sharhs of Muvatta’. We believe that this study that evaluates the subjects on which Shafii criticized Maliki such as Qur’an, Sunnah, deeds, khabar-i waheed, qawl’us sahaba and qiyas, and makes a contribution to better understand the places of these two imams in usul and their interrelationships